Na Wschód – blog o Europie Środkowo-Wschodniej

Po dłuższej przerwie, spowodowanej pracą nad nową wersją bloga, wracam do pisania. A że tak się akurat złożyło, że nie dalej jak dwa miesiące temu odwiedziliśmy Krym, nikogo nie powinno dziwić, że temu miejscu poświęcać będę teraz najwięcej czasu. Pierwszym miastem, które zwiedziliśmy na Krymie, był Bakczysaraj.

Zanim jednak się tam znaleźliśmy, przyszło nam zmierzyć się z problemem transportu z Symferopola. W tym celu pokręciliśmy się trochę po miejscowym dworcu autobusowym, zaczepiani bez ustanku przez nachalnych taksówkarzy. Tu nadmienić trzeba, że krymscy taksiarze są chyba najmniej sympatyczną grupą społeczną na półwyspie. Za wszelką cenę próbują przekonać turystę do swoich usług, nic sobie nie robiąc z mniej lub bardziej uprzejmej odmowy. Jeden z nich zaproponował nam transport do Bakczysaraju, pod sam Pałac Chanów za jedyne 100hr od łepka. Było to o tyle bezczelne, że pociąg z Symferopola do Bakczysaraju plus busik na wzgórze, gdzie mieści się pałac to jakieś 8hr.

Główna, zabytkowa część miasta mieści się na wzgórzu i tam chyba warto również zatrzymać się na noc. My, mocno przypadkowo (ciężkie plecaki, zmęczenie, niewiedza na temat poziomu miejscowych kwater), wybraliśmy obskurny hotelik niedaleko dworca kolejowego i bardzo tego żałowaliśmy. Pokój był obrzydliwy, łózka zarwane, a w kranie nie było wody. O poziomie czystości toalety i pryszniców nie warto nawet wspominać. Nie wiem, jak wyglądają inne kwatery w Bakczysaraju, ale gorszą trudno sobie wyobrazić. Miejsce to, dla wszystkich, którzy będą chcieli w przyszłości go uniknąć, znajdziecie w poniższej galerii.

Marszrutka z dworca do Starego Dworu (czyli zabytkowej części miasta) kosztuje 2hr. Wstęp do Pałacu Chanów to koszt 40hr (samo wejście na teren kompleksu pałacowego jest darmowe). Cena jest zatem, jak na ukraińskie warunki, dość wygórowana. Nie wiem, czy Pałac Chanów jest aż tak wyjątkowym miejscem. Jest natomiast z pewnością dość ciekawy, utrzymany w zupełnie innym stylu niż europejskie siedziby monarsze. Skromniej, ale również z charakterystycznym orientalnym rysem.

Pałac Chanów jest pamiątką i pozostałością dawnej potęgi Chanatu Krymskiego. Powstał on po rozpadzie Złotej Ordy mongolskiej Czyngis-chana w 1427 roku. Sami Tatarzy z Mongołami genetycznie mieli jednak niewiele wspólnego, bliższe pokrewieństwo łączyło ich z ludami tureckimi. Przez kilkadziesiąt lat chanat funkcjonował jako niezależny organizm państwowy. Później stał się wasalem Turcji, co nie znaczy, że przestał odgrywać istotną rolę polityczną w regionie. Wręcz przeciwnie, tatarskie najazdy na ziemie polskie i rosyjskie w istotny sposób wpływały na lokalną geopolitykę. Napaści Tatarów były o tyle nieprzyjemne, że opierały się na stepowej taktyce walki partyzancko-podjazdowej, mało „przyswajalnej” dla europejskich przeciwników. Szybkość, zwrotność i element zaskoczenia pozwalały im na błyskawiczne zgarnięcie łupów i niewolników i powrót na swoje terytorium. Tu wspomnieć wypada, że niewolnicy stanowili podstawę funkcjonowania tatarskiej gospodarki.

Późniejsze przyłączenie Krymu do Rosji w 1783 r.  stało się punktem zwrotnym w historii Tatarów krymskich. Na skutek represji wielu z nich opuściło rodzinne strony. Nie było już mowy o tatarskim organizmie państwowym, a sami Tatarzy stali się mniejszością na Krymie. Taka sytuacja miała miejsce aż do upadku Związku Radzieckiego, kiedy to zaczęli oni na większą skalę wracać do swojej dawnej ojczyzny.

Wracając do samego miasta. Powyżej Pałacu znajduje się wykuty w skale Uspienskij Monastyr. W całości wykuta w skale świątynia robi naprawdę spore wrażenie. Na miejscu obowiązuje całkowity zakaz fotografowania, którego przestrzegania pilnuje umundurowany strażnik. Tyle teorii, w praktyce można robić zdjęcia tuż pod jego nosem i nie doczekać się żadnej reakcji. Kilkaset metrów wyżej znajdują się skalne miasta, do których jednak, na skutek niedopatrzenia, nie udało nam się dotrzeć.

W górnej części Bakczysaraju koncentruje się też życie knajpiane. Bardzo klimatyczne są restauracyjki w stylu tatarskim, gdzie goście siedzą po turecku na zdobionych poduchach a dania podawane są na niskich stolikach. Można tu skosztować tradycyjnej tatarskiej kuchni i napić się wyśmienitego krymskiego wina. A wszystko to w naprawdę niewygórowanej cenie.